خدا با عاقل‏ها حرف می زند!

1. قرآن کریم، عقل سلیم را مخاطب خود قرار داده است :
کذلک یبین الله لکم آیاته لعلکم تعقلون [بقره 242]
بدین گونه، خداوند آیات خود را براى شما بیان مى‌کند، باشد که بیندیشید.

2. قرآن کریم، به اندیشه دعوت می‌کند و نابخردان را ملامت می‌کند:
  أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ کَانَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِیهِ اخْتِلَافًا کَثِیرًا [النساء82]‍
آیا در ‏[‏معانىِ‏]‏ قرآن نمى اندیشند؟ اگر از جانب غیر خدا بود قطعاً در آن اختلاف بسیارى مى یافتند.

3. اکتفای انسان به عقل به گمراهی می‌انجامد:
لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمْ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُبِینٍ [آل عمران164]
به یقین، خدا بر مؤمنان منت نهاد ‏‏ [‏‏که] پیامبرى از خودشان در میان آنان برانگیخت، تا آیات خود را بر ایشان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد، قطعاً پیش از آن در گمراهى آشکارى بودند.

4. موانع عقل در رسیدن به حقیقت، با عث تیره‌بختی انسان است :
فَإِنْ لَمْ یَسْتَجِیبُوا لَکَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا یَتَّبِعُونَ أَهْوَاءَهُمْ وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَیْرِ هُدًى مِنْ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ[القصص50]
پس اگر تو را اجابت نکردند، بدان که فقط هوسهاى خود را پیروى مى کنند؛ و کیست گمراه تر از آنکه بى راهنمایى خدا از هوسش پیروى کند؟ بى تردید خدا مردم ستمگر را راهنمایى نمى کند.

5. خدا انسان هایی را که با نیروی فطرت و قوه عقل به او ایمان آورده اند، هدایت می کند :
إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یَهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا کَبِیرًا [الاسراء9]
قطعاً این قرآن به ‏‏[‏‏آیینى] که خود پایدارتر است راه مى نماید، و به آن مؤمنانى که کارهاى شایسته مى کنند، مژده مى دهد که پاداشى بزرگ برایشان خواهد بود.
إِنَّ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ لَا یَهْدِیهِمْ اللَّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ [النحل104]
در حقیقت، کسانى که به آیات خدا ایمان ندارند، خدا آنان را هدایت نمى کند و برایشان عذابى دردناک است.

6. دین ، سرشت انسان است و دگرگونی ندارد:
فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ[الروم30]
پس روى خود را با گرایش تمام به حق، به سوى این دین کن، با همان سرشتى که خدا مردم را بر آن سرشته است. آفرینش خداى تغییرپذیر نیست. این است همان دین پایدار، ولى بیشتر مردم نمى دانند.

7. یافته‌های خرد هرچه بر اساس داده‌های صحیح باشد به حق رهنمون‌‌تر است . در واقع عقل ابزاری محاسبه‌گر است و چنان‌چه با رعایت شرایط و درست به کار بسته شود سودمند خواهد بود و گرنه عصیان و خودپسندی عقل ، خود عامل گمراهی است.