بازخوانی منشور وحدت و برادری

پیش از هر بحثی، بازخوانی داشته باشیم از پاسخ امام رهبر کبیر و معمار انقلاب اسلامی که به منشور برادری مشهور شده و امروز به دلایلی مورد توجه قرار گرفته است.

حضرت امام در پاسخی نصیحت‌گرانه به نامه‌ای احساساتی، در تاریخ 10/ 8/67  تذکراتی داده‌اند که به راستی منشوری از اصول سیاسی و مبانی سیاست ورزی جناحی در انقلاب و نظام است.

ایشان با طبیعی دانستن اختلاف نظر فقها و علما در مسایل گوناگون از دیرباز تا کنون به تفاوت زمانی دوره جدید و قدیم می‌پردازند و می‌فرمایند:‌« از آنجا که در گذشته این اختلافات در محیط درس و بحث و مدرسه محصور بود و فقط در کتابهاى علمى آن هم عربى ضبط مى‏گردید، قهراً توده‏هاى مردم از آن بی خبر بودند و اگر با خبر هم مى‏شدند، تعقیب این مسائل برایشان جاذبه‏اى نداشت ... اما امروز با کمال خوشحالى به مناسبت انقلاب اسلامى حرف‌هاى فقها و صاحب‌نظران به رادیو و تلویزیون و روزنامه‏ها کشیده شده است، چرا که نیاز عملى به این بحث‌ها و مسائل است».

امام با این بیان که « حال آیا مى‏توان تصور نمود که چون فقها با یکدیگر اختلاف نظر داشته‏اند- نعوذباللَّه- خلاف حق و خلاف دین خدا عمل کرده‏اند؟ هرگز! » ، مهمترین مسئله را « ترسیم و تعیین حاکمیت ولایت فقیه در حکومت و جامعه » می‌دانند و تصریح میکنند که اگر بعضى از مسائل در زمانهاى گذشته مطرح نبوده است و یا موضوع نداشته است، فقها امروز باید براى آن فکرى بنمایند.

نکته بعدی لزوم باز ماندن باب اجتهاد در حکومت اسلامی است که در توضیح آن می‌فرمایند: « طبیعت انقلاب و نظام همواره اقتضا مى‏کند که نظرات اجتهادى- فقهى در زمینه‏هاى مختلف ولو مخالف با یکدیگر آزادانه عرضه شود و کسى توان و حق جلوگیرى از آن را ندارد ولى مهم شناخت درست حکومت و جامعه است که براساس آن نظام اسلامى بتواند به نفع مسلمانان برنامه ریزى کند که وحدت رویّه و عمل ضرورى است »

این‌جاست که امام، "اجتهاد مصطلح در حوزه‏ها" را کافى نمی‌دانند و معتقدند تشخیص مصلحت جامعه و شناسایی افراد صالح و داشتن بینش صحیح و قدرت تصمیم‌گیری برای اجتهاد در مسائل اجتماعی و حکومتی و اداره جامعه لازم است .

اما مرز اختلاف نظر و موضع با سست کردن و تخریب نظام چیست؟ امام این مرز را مبانی و اصول انقلاب می‌دانند و در عین حال در پاسخ به نامه مذکور می‌نویسند : « این مسئله روشن است که بین افراد و جناح هاى موجود وابسته به انقلاب اگر اختلاف هم باشد، صرفاً سیاسى است ولو اینکه شکل عقیدتى به آن داده شود، چرا که همه در اصول با هم مشترکند و به همین خاطر است که من آنان را تأیید مى‏نمایم.»

امام خمینی سپس برخی از اصول انقلابی مشترک را برمی‌شمارند : «آنها نسبت به اسلام و قرآن و انقلاب وفادارند و دلشان براى کشور و مردم مى‏سوزد و هر کدام براى رشد اسلام و خدمت به مسلمین طرح و نظرى دارند که به عقیده خود موجب رستگارى است. اکثریت قاطع هر دو جریان مى‏خواهند کشورشان مستقل باشد، هر دو مى‏خواهند سیطره و شرّ زالوصفتان وابسته به دولت و بازار و خیابان را از سر مردم کم کنند. هر دو مى‏خواهند کارمندان شریف و کارگران و کشاورزان متدین و کسبه صادق بازار و خیابان، زندگى پاک و سالمى داشته باشند. هر دو مى‏خواهند دزدى و ارتشا در دستگاههاى دولتى و خصوصى نباشد، هر دو مى‏خواهند ایران اسلامى از نظر اقتصادى به صورتى رشد نماید که بازارهاى جهان را از آنِ خود کند، هر دو مى‏خواهند اوضاع فرهنگى و علمى ایران به گونه‏اى باشد که دانشجویان و محققان از تمام جهان به سوى مراکز تربیتى و علمى و هنرى ایران هجوم آورند، هر دو مى‏خواهند اسلامْ قدرت بزرگ جهان گردد»

امام، اختلاف سلیقه در رسیدن به اهداف گفته‌شده را روبنایی دانسته و خطاب به دوجناح ، تذکر می‌دهند که موضع‌گیری‌ها باید به در عین حفظ اصول اسلام براى همیشه تاریخ، حافظ خشم و کینه انقلابى خود و مردم علیه سرمایه دارى غرب و در رأس آن امریکاى جهانخوار و کمونیسم و سوسیالیزم بین الملل و در رأس آن شوروى متجاوز باشند، ذره‏اى از سیاست «نه شرقى و نه غربى جمهورى اسلامى» عدول نشود که اگر ذره‏اى از آن عدول شود، آن را با شمشیر عدالت اسلامى راست کنند، توجه کنند که دشمنان بزرگ مشترک دارند که به هیچ یک از آن دو جریان رحم نمى‏کند. با کمال دوستى مراقب امریکاى جهانخوار و شوروى خائن به امت اسلامى باشند، مردم را هوشیار کنند که درست است که امریکاى حیله‏گر دشمن شماره یک آنها است ولى فرزندان عزیز آنان زیر بمب و موشک شوروى شهید گشته‏اند، از حیله گری‌هاى این دو دیو استعمارگر غافل نشوند و بدانند که امریکا و شوروى به خون اسلام و استقلالشان تشنه‏اند.

رهبر فقید انقلاب،‌پس از اتمام حجت در باره تذکراتشان و تاکید بر شعار راهبرد " نه شرقی نه غربی" در هشداری اخلاقی، نقش حب نفس را در اختلاف‌انگیزی یادآور می‌شوند و تنها راه مبارزه با آن را ریاضت، معرفی می‌کنند.

امام سپس در بیانی شفاف،‌ فرق انتقاد سازنده و تخریب را بیان می‌کنند: « انتقاد بجا و سازنده باعث رشد جامعه مى‏شود. انتقاد اگر بحق باشد، موجب هدایت دو جریان مى‏شود. هیچ کس نباید خود را مطلق و مبرّاى از انتقاد ببیند. البته انتقاد غیر از برخورد خطى و جریانى است. اگر در این نظام کسى یا گروهى خداى ناکرده بى‏جهت در فکر حذف یا تخریب دیگران برآید و مصلحت جناح و خط خود را بر مصلحت انقلاب مقدم بدارد، حتماً پیش از آنکه به رقیب یا رقباى خود ضربه بزند به اسلام و انقلاب لطمه وارد کرده است.»

امام بزرگوار در ادامه، تالیف قلوب و تلاش برای زدودن کدورت‌ها و نزدیک ساختن مواضع را موجب رضایت خدا و خدمت به یکدیگر برمی‌شمرند اما تصریح می‌فرمایند: « باید از واسطه‏هایى که فقط کارشان القاى بدبینى نسبت به جناح مقابل است، پرهیز نمود. شما آنقدر دشمنان مشترک دارید که باید با همه توان در برابر آنان بایستید، لکن اگر دیدید کسى از اصول تخطى مى‏کند، در برابرش قاطعانه بایستید »

امام همچنین خاطرنشان می‌کنند که مسئولان بالای نظام، هرگز از اصول، عدول نکرده‌اند و در نهاد هر دو جریان اعتقاد و عشق به خدا و خدمت به خلق نهفته است و باید با تبادل افکار و اندیشه‏هاى سازنده مسیر رقابت‌ها را از آلودگى و انحراف و افراط و تفریط، پاک کرد.

حضرت امام خمینی در پایان سفارش می‌کنند: « کشور ما در مرحله بازسازى و سازندگى به تفکر و به وحدت و برادرى نیاز دارد. خداوند به همه کسانى که دلشان براى احیاى اسلام ناب محمدى- صلى اللَّه علیه و آله و سلم- و نابودى اسلام امریکایى مى‏تپد، توفیق عنایت فرماید »

به روشنی می‌توان طبیعی بودن اختلاف نظر فقهی، اختلاف روش و سلیقه سیاسی و آزاد بودن اظهار آن، وحدت رویه و عمل در حکومت، لزوم ترسیم و تعیین حاکمیت ولایت فقیه در حکومت و جامعه و باز بودن باب اجتهاد در حکومت اسلامی، اشتراک نظر دو جناح زمان حضرت امام و تایید آن‌ها، عدم عدول از سیاست نه شرقی نه غربی،‌ ریاضت نفس برای از بین بردن حب نفس‌، حفظ خشم و کینه انقلابی علیه استعمار، درستی انتقاد سازنده و باطل بودن تخریب، برخورد قاطع با کسی که از اصول، تخطی کند و احیای اسلام ناب و نابودی اسلام آمریکایی را از محورهای این پاسخ ارزشمند امام عزیز برشمرد.

اکنون به مناسبت این که این منشور نورانی،‌ به بهانه حوادث پس از انتخابات مورد توجه طیف‌خاصی از جریانات سیاسی قرار گرفته، بد نیست رفتار این طیف در انتخابات را یک بار دیگر مرور کنیم؛

آغاز زودهنگام و پرحجم تبلیغات مثبت و منفی برای انتخابات،‌ شایعه سازی توهم تقلب در انتخابات، پیش از برگزاری،‌ ارسال نامه گستاخانه به رهبری و اعلان هیجانات خیابانی ،‌ اعلام برگزیدگی پیش از پایان رای گیری و شمارش کامل آرا، عدم تمکین به رأی اکثریت در قالب بیانیه‌های ساختارشکن و فرار از قانون،‌ تحریک افکار عمومی برای شورش خیابانی،‌ هماهنگی کامل و تمام با رسانه‌های بیگانه و استعماری،‌ دروغ‌پردازی در باره تعداد کشتگان فتنه‌ها و تخریب چهره نظام نزد افکار عمومی جهان در کنار تخریب ناجوان‌مردانه دولت نهم و تولید انواع برنامه‌های منفی و سلبی برای تبلیغات.

این همه تنها عنوان خیانت‌های بی‌شماری است که بروز یکی از این جرم‌ها در زمان حیات امام خمینی ذنب لا یغفر بود و ممکن نبود از خشم انقلابی آن مرد الهی در امان بماند.

امروز دسته‌ای از متهمان در بازداشت‌،‌ به سخنانی معترف هستند که حیرت موافقان و مخالفان را برانگیخته و دسته‌ای نیز از رأفت نظام بهره‌‌مندند اما بی‌شرمانه به نقشه‌های خاکستری خود ادامه می‌دهند و دسته‌ای دیگر هم هستند که محترمانه از کشور خارج شده و در دامن دوستان غربی معلوم نیست در حال کشیدن چه نقشه‌ای برای آینده هستند؟

به راستی، تاریخ در باره این سیاست‌باختگان چه خواهد گفت؟

اما یک پرسش اساسی؛ چه نسبتی بین توهمات مخمل‌بافانه حضرات و منشور روشنی بخش امام عزیز وجود دارد؟ آیا بی‌شرمی نیست که به جای توبه‌نامه نوشتن و ریاضت کشیدن و انابه به درگاه الهی و عذر تقصیر به حرم خمینی بردن، از وحدت و برادری سخن به میان می‌آید؟ کدام برادری؟ قد کوتاه خود را در برابر حکومت اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی و ولایت فقیه علم کرده‌اند و اکنون که از جوش‌و خروش کاریکاتوری آبی گرم نشده و آبروی نداشته از جوی برنگشته،‌ چون کودکی بی‌ادب که از تادیب پدر گریخته به جای تنبّه، زبان درازی می‌کند!

هان! چه شده که آقایان، یاد ایام کردند؟ نام امام را می‌برند و کنایه می‌زنند که رهبری باید چه کند؟ نیازی به این همه ایما و اشاره نیست . همه می دانند که نقشه دشمن ضربه زدن به ولایت فقیه این یادگار بی بدیل خمینی کبیر بود و چه ذلیلانه عده‌ای نقش پیش‌قراولی لشکر بیگانه را بازی کردند!
خرده‌حساب‌ها و دل‌خوری‌های سالیان مانده در تاریک‌خانه دل‌های بیمار، ناگهان چرکین شده و سرباز کرده است؟!

کدام برادری؟! کدام اصل انقلابی مانده که این طیف مسئله دار در طول این سالیان آن را به چالش نکشیده باشد؟ کجاست استعمار‌ستیزی؟ کجاست پشتیبان ولایت فقیه باشید تا به مملکت شما آسیبی نرسد؟ کجاست خشم انقلابی و آرمان خواهی انقلابی در فلسطین و لبنان؟ هشت سال دولت "اصطلاحات دو پهلو" گذشت و هیچ مقدسی نماند که پامال نشده باشد از چاپ کاریکاتور امام و دیگر بزرگان گرفته تا نفی و تمسخر نظریه ولایت فقیه و بی‌حرمتی نسبت به دین و شخصیت‌های مذهبی.

اما یک پرسش دیگر! چرا آن گاه که کام، به طعم قدرت،‌ شیرین بود و چماق پیام دوم خرداد(!) بر سر هر دلسوزی می‌تازید،‌ برادری و وحدت از یاد رفته بود؟ حال که اسب جاه، رکب خورده و تیرهای فتنه به سنگ، ندای منافقانه وحدت به گوش می‌رسد؟ آیا باز برای چه کاری و چه نقشه‌‌ای نیاز به فرصت‌سازی است؟